Wielu przedsiębiorców decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej z innymi przedsiębiorcami. W końcu w grupie raźniej, a co dwie głowy, to nie jedna. Samo założenie spółki cywilnej jest dość proste. Czy tak samo łatwo jest w przypadku, gdy wspólnicy zdecydują się zakończyć współpracę i rozwiązać spółkę?

Na początek gwoli ścisłości – spółka cywilna nie jest osobą prawną (jak spółka z o.o. czy spółka akcyjna), ani jednostką organizacyjną, której ustawą przyznaje zdolność prawną (jak np spółka jawna). Spółka cywilna jest po prostu umową prawa cywilnego, którą zawiązują pomiędzy sobą dwóch lub więcej przedsiębiorców. Spółka w teorii nie jest więc odrębnym od wspólników bytem prawnym – ma to znaczenie np. w postępowaniu sądowym, gdzie pozwać należy wszystkich wspólników razem, a nie samą spółkę.

Rozwiązanie spółki cywilnej w teorii nie jest tak skomplikowane, jak rozwiązanie innych spółek, takich jak z o.o. czy akcyjna, gdyż w kodeksie cywilnym na temat rozwiązania s.c. znajdziemy ledwie parę przepisów, jednakże są pewne formalności oraz obowiązki, o których trzeba pamiętać. Schody mogą się zaś zacząć wtedy, gdy wspólnicy nie są ze sobą zgodni co do samego rozwiązania spółki, bądź co gorsza, do podziału majątku wspólnego.

Oto jak krok po kroku wygląda rozwiązanie spółki cywilnej:

  1. Przyczyna rozwiązania.

Rozwiązanie spółki cywilnej mogą powodować zdarzenia całkowicie niezależne od woli wspólników, jak również zdarzenia, o których wystąpieniu decyzję podejmują wspólnicy wspólnie lub tylko jeden z nich. Są to: śmierć wspólnika (jeżeli było dwóch wspólników), upadłość jednego ze wspólników, wypowiedzenie umowy przez wspólnika, uchwała o rozwiązaniu spółki, nadejście oznaczonego w umowie spółki terminu, a także orzeczenie sądu. Najłatwiej jest oczywiście wtedy, gdy wspólnicy są zgodni co do zakończenia współpracy. Wtedy wystarczy, że podejmą wspólnie uchwałę o rozwiązaniu spółki. W uchwale można oznaczyć datę rozwiązania.

  1. Spłata zobowiązań i zwrot wkładów.

Zgodnie z art. 875 § 2 kodeksu cywilnego z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. W pierwszej kolejności należy więc spłacić wszystkich wierzycieli. Następnie, jeżeli pozostały majątek na to pozwala, zwraca się wspólnikom wniesione przez nich wkłady, które powinny być określone w umowie spółki.

  1. Dokonanie zmian w CEiDG

Następstwem rozwiązania spółki cywilnej jest konieczność dokonania odpowiednich zmian w rejestrze przez każdego ze wspólników spółki. Zmian należy dokonać w terminie 7 dni od daty rozwiązania spółki. W przypadku, gdy dany wspólnik zamierza kontynuować działalność gospodarczą, dokonuje on zgłoszenia aktualizacyjnego (formularz CEiDG-1). Jeśli jednak wspólnik pragnie zakończyć prowadzenie firmy, musi wykreślić swój wpis w CEiDG.

  1. Wykreślenie z rejestru REGON w urzędzie statystycznym.

Spółka cywilna posiada odrębny od wspólników nr REGON. Wspólnicy w terminie 7 dni od daty rozwiązania spółki powinni wspólnie złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru REGON (formularz RG-2).

  1. Obowiązki wobec fiskusa.

Urząd skarbowy nigdy nie śpi, dlatego nie może dziwić fakt, że rozwiązując spółkę cywilną należy dopełnić pewnych formalności także przed skarbówką. Chodzi tutaj przede wszystkim o złożenie formularzy NIP-2 oraz VAT-Z w związku z zakończeniem działalności. Trzeba także rozliczyć się z podatku dochodowego i VAT, co wiąże się z koniecznością sporządzenia tzw. remanentu likwidacyjnego.

  1. Podział majątku wspólnego wspólników.

Majątek pozostały po spłaceniu długów spółki oraz zwróceniu wspólnikom wkładów powinien zostać podzielony. Zgodnie bowiem z przepisami kodeksu cywilnego wspólnicy w trakcie trwania spółki są współwłaścicielami majątku nabywanego w ramach wspólnie prowadzonej działalności gospodarczej (własność i inne prawa majątkowe wniesione przez wspólników lub nabyte w czasie trwania spółki). Jest to tzw. współwłasność łączna (inaczej wspólność do niepodzielnej ręki). Podstawową cechą istniejącej między wspólnikami wspólności łącznej jest jej bezudziałowy charakter. Każdemu ze wspólników przysługują równe prawa do całego majątku. Trudno zatem w ogóle mówić o jakichkolwiek udziałach wspólników w czasie trwania spółki. Co bardzo istotne – wspólny majątek wspólników nie może być dzielony w trakcie trwania spółki! Sprawa zmienia się po jej rozwiązaniu, gdyż współwłasność łączna przekształca się wtedy we współwłasność ułamkową, tj. można wtedy określić ułamkiem udział każdego ze wspólników. Zgodnie zaś z treścią art. 875 § 3 k.c.  pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Udziały wspólników będą więc bardzo często równe, choć nie jest to oczywiście regułą.

Podział majątku może okazać się dla wspólników bardzo trudną przeszkodą wtedy, gdy nie są zgodni co do sposobu jego podziału. Jeśli bowiem nie są w stanie zawrzeć między sobą umowy regulującej podział majątku, to pozostaje im tylko wystąpienie na drogę sądową, a sprawy o podział majątku, czy to wspólników, czy też byłych małżonków, są najczęściej długotrwałe i skomplikowane. Dokładniejsze opisanie podziału majątku wspólnego wspólników to już jednak materiał na osobny artykuł.

Źródło zdjęcia: Pixabay

Open Facebook